wtorek, 10 grudnia 2013

Awokado

Dojrzewający owoc awokado
zdjęcie: Gabriel Hurley, za http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Avacado_on_tree_(closeup).JPG
Awokado, zwane po polsku bardzo wdzięcznie również smaczliwką, po angielsku avocado, bądź mniej wdzięcznie aligatorową gruszką ("alligator pear") to owoc drzewa z gatunku Persea americana Mill. z rodzaju Persea. Istnieją duże rozbieżności co do tego, które gatunki powinny być zaliczane do tego rodzaju, a które nie - w szerokim rozumieniu są to gatunki Ameryki Łacińskiej, Azji południowo-wschodniej, a jeden gatunek - P. indica możemy spotkać na północno-zachodnich wybrzeżach Afryki. Awokado,  czyli  Persea americana pochodzi z terenu dzisiejszego Meksyku, nie mniej - jak w przypadku wielu roślin użytkowych jest obecnie uprawiane w wielu krajach o zbliżonym klimacie, przy czym Meksyk w dalszym ciągu pozostaje największym producentem tego owocu - zbieranych jest tam ponad 1 200 000 ton. Awokado posiada dużo odmian, różniących się głownie wielkością, kolorem i kształtem. Pod adresem http://www.hawaiifruit.net/Avocado.pdf można obejrzeć wybór odmian, który nie wyczerpuje wszystkich obecnie występujących. W Polsce dostępnych jest właściwie jedynie kilka z nich, a i tak, rzadko kiedy dostępny jest opis, co dokładnie leży na sklepowej półce.
W zasadzie wszystkie gatunki z rodzaju są ciepłolubne. Najbardziej odporne wytrzymują temperaturę do -12 stopni Celsjusza, awokado wymaga wyższych temperatur - tak więc w Polsce musi nas zadowolić uprawa w cieplarniach ogrzewanych zimą, bądź na domowym parapecie.
Awokado jest drzewem, dorastającym do 15-30 metrów. Liście są lancetowate, lekko skórzaste, do 30 cm długości. Kwiaty, są obupłciowe, dość małe, zielonożółte, wymagają krzyżowego zapylenia (pyłkiem z innej rośliny). Mają jednak inną bardzo ciekawą cechę - każdy kwiat otwiera się dwa razy. Za pierwszym razem jako kwiat żeński, za drugim jako męski. Dodatkowo drzewa dzielą się na dwie grupy. Jedna otwiera kwiaty żeńskie rano, zamyka je w południe i otwiera jako męskie na drugi dzień popołudniu. Druga grupa otwiera kwiaty żeńskie popołudniu, zamyka wieczorem i otwiera jako męskie rano dnia następnego. Tym samym jedna grupa rano ma otwarte wyłącznie kwiaty żeńskie, inna wyłącznie męskie i tak samo wieczorem - czyli zawsze drzewa z grupy a, będą zapylone pyłkiem rośliny z grupy b, a te z grupy b, pyłkiem z grupy a. Ten idealny mechanizm działa optymalnie w temperaturze ok. 21 stopni Celsjusza. Przy innych roślina może albo nie kwitnąć, albo mogą nastąpić zaburzenia z czasem otwierania kwiatów.