wtorek, 16 czerwca 2015

Imbir lekarski

Imbir lekarski (Zingiber officinale Rosc.) -
 ilustracja z Franz Eugen Köhler, Köhlers Medizinal-Pflanzen in naturgetreuen Abbildungen
und kurz erläuterndem Texte, 1983-1914,
za: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zingiber_officinale_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-146.jpg

Nazwa Imbir, jak już wiele razy na blogu bywało nie jest nazwą gatunkową a nazwą całego rodzaju, do którego zaliczamy ponad sto różnych gatunków roślin. To co w Polsce nazywamy potocznie imbirem, to dokładniej rzecz nazywając Imbir lekarski (Zingiber officinale Rosc.), Na świecie uprawia się i wykorzystuje jednak także wiele innych gatunków, które u nas są praktycznie nieznane. Można tu wymienić np. imbir japoński (Zingiber mioga (Thunb.) Roscoe). Imbir lekarski uprawia się głównie dla kłączy, które w kuchni dalekowschodniej są spożywane bądź na surowo, bądź po przetworzeniu jako dodatek w wielu daniach, imbir japoński zaś głównie dla cenionych młodych pędów i pąków kwiatowych - choć oczywiście w wielu gatunkach wykorzystuje się wiele części rośliny. Imbir lekarski pochodzi z Azji południowo-wschodniej, ale w stanie dzikim dziś już praktycznie nie występuje. Jest za to uprawiany na masową skalę, głównie w Indiach, Chinach, Nepalu, ale także innych rejonach świata jak Afryka czy Oceania.

Morfologia

Przyjrzyjmy się bliżej naszemu imbirowi. Zaliczamy go do (w starszych systemach) klasy jednoliściennych (w nowszych, do których niekoniecznie ciągle mogę się przekonać choć widzę ich zalety będzie to jedna z wielu grup monofiletycznch). Tym samym będzie mu bliżej do kosaćców czy storczyków niż chociażby kapusty czy jabłek. Jak w wypadku większości roślin jednoliściennych imbir jest niedużą byliną, dorastającą zależnie od gatunku na wysokość ok. 1 metra i swoim pokrojem przypomina trochę znane z Polski trzciny. Na wzniesionych łodygach osadzone są bezogonkowe wąskie liście o równoległym unerwieniu. Z kwitnieniem będzie już jednak zupełnie inaczej. Zacząć należy od tego, że imbir lekarski wytwarza dwa rodzaje pędów: płonne (na których znajdują się liście) i kwiatowe, które są dużo niższe od pędów płonnych. Na szczycie pędów kwiatowych znajdują się zebrane w kłosowaty kwiatostan dość małe i niepozorne kwiaty z warżką (jak u wielu storczyków, jednak znacznie mniejsze i mniej barwne). Jednak tym, dla czego uprawia się imbir lekarski jest mięsiste kłącze częściowo zagłębione w ziemi, pokryte łuskowatymi liśćmi.