 |
Szachownica kostkowata (Fritillaria meleagris L.)
Ilustracja z Bilder ur Nordens Flora
first edition: (1901-1905) supp. edition (1917-1926), C. A. M. Lindman
za: https://commons.wikimedia.org/wiki/Fritillaria_meleagris#
/media/File:384_Fritillaria_meleagris.jpg
|
Szachowncica kostkowata (Fritillaria meleagris L.) choć jest bardzo ozdobna i należy do naszych rodzimych roślin, to w ogrodach spotkać można ją bardzo rzadko. Mało kto też wie o jej istnieniu co zapewne bierze się z faktu, że na naturalnych środowiskach występuje dziś niezwykle rzadko - jest rośliną zagrożoną wyginięciem. Ale kto raz zobaczył szachownicę na pewno zapamięta ją na długo, wszystko dzięki charakterystycznemu rysunkowi małych kwadracików na płatkach kwiatowych. Tworzą one wzór przypominający planszę do gry w szachy. Stąd właśnie wywodzi się polska nazwa.
Ale nie wszystkie nazwy odnoszą się do barwy kwiatu, niektóre jak łacińska fritillaria nawiązują do kształtu, który zdaniem antycznych botaników przywodził na myśl kubek do gry w kości co oznacza łaciński termin, którym ochrzcili roślinę. Z kolei Anglicy roślinę nazywają snake head flower co oznacza w tłumaczeniu kwiat głowa węża. To z kolei przez duży kwiat, trochę przypominający kształtem tulipan, który osadzony na cienkie łodyżce zwiesza się pod swoim ciężarem i przypomina głowę węża unoszącą się wśród traw.
Szachownica należy do rodziny liliowatych (liliaceae). Łatwo więc można domyślić się, że także i ten gatunek będzie rośliną cebulową. Cebulki będą jednak dużo mniejsze ok 1,5 cm średnicy. Bardzo też szybko wysychają dlatego nie zaleca się ich długiego przechowywania poza glebą. Naturalnym środowiskiem szachownicy kostkowatej są wilgotne łąki zachodniej Azji oraz północnej i zachodniej Europy, choć można ją spotkać np. także w Chorwacji. Nie do końca jednak wiadomo w których miejscach rośnie na swoich naturalnych siedliskach, a gdzie stała się powszechna poprzez ucieczkę z ogrodów...
Gatunek zagrożony
W Polsce niestety jest zagrożona wymarciem. Czerwona lista roślin i grzybów Polski wymienia ją w kategorii roślin wymierających, a Polska Czerwona Księga Roślin określa gatunek jako krytycznie zagrożony. Jeśli więc mamy ochotę na ładny ogród, a przy okazji chcemy postawić na nasze lokalne rośliny i zadbać o zachowanie bioróżnorodności lokalnej flory - szachownica będzie dla nas rośliną idealną, zwłaszcza, że nie jest rośliną trudną w uprawie. poza posadzeniem i podlewaniem, nie wymaga praktycznie niczego.
Uprawa
W ogródku najlepiej umieścić ją w półcieniu w wilgotnym miejscu - np. okolice strumienia czy oczka wodnego. Na suchej działce bez intensywnego i regularnego podlewania niestety sobie nie poradzi, o czym boleśnie przekonałem się przez kilka lat z rzędu. Antidotum na wyjątkowo suchą działkę w moim przypadku okazała się uprawa doniczkowa - w której zdecydowanie łatwiej zapewnić roślinie optymalne warunki. Dużo łatwiej też posadzić ją w doniczce od razu po zakupie, a jak wspominałem, należy to zrobić jak najszybciej.
| Szachownica kostkowata (Fritillaria meleagris L.) |
Szachownica nie jest wysoką rośliną - dorasta do ok 40 cm wysokości. Jest to kwiat wczesnowiosenny - kwitnie w kwietniu, a po okwitnięciu dość szybko zamiera. Jeśli więc mamy wilgotną działkę i nie lubimy zbyt często kosić trawnika - możemy sobie pozwolić na kwietną wiosenną łąkę, którą będziemy kosić dopiero po okwitnięciu. W porównaniu do kwiatów reszta rośliny wygląda dość niepozornie - to szarozielone wąskie liście i cieniutka łodyżka zginająca się pod ciężarem kwiatu.
Kwiat ma barwę fioletową i przypomina mozaikę ciemniejszych i jaśniejszych kwadratowych pól. Zdarzają się też osobniki o białych kwiatach, a współczesne odmiany botaniczne mogą mieć inne wybarwienie.
Przy szachownicy kostkowatej trzeba jeszcze wspomnieć, że z jej obecności będą zadowolone trzmiele i inne owady żywiące się nektarem - ten wydzielany przez nią zawiera bowiem aż ponad 50% cukru. Mimo że brzmi to bardzo słodko szachownica jest rośliną trującą i nie należy zjadać żadnych jej elementów.
Poza szachownicą kostkowatą istnieją też gatunki mniej okazałe jak szachownica bladokwiatowa, ale także egzotyczne dorastające do metra szachownica cesarska czy perska, ale to już zupełnie inne gatunki i temat na następne posty:)
 |
| Szachownica kostkowata (Fritillaria meleagris L.) |
Szachownica kostkowata (Fritillaria meleagris L.)
Królestwo rośliny, Klad Rośliny naczyniowe, Klad rośliny nasienne, Klasa okrytonasienne, Klad jednoliścienne, Rząd liliowce, Rodzina liliowate, Rodzaj szachownica
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz